बँक खातेधारकांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाची बातमी समोर आली आहे. प्रत्येक महिन्याच्या सुरुवातीला काही ना काही बँकेचे नियम बदलत असतात आणि त्यात आता बचत (सेविंग) खात्यांमध्ये किती किमान रक्कम ठेवता येईल, याबाबत मोठे नियम जाहीर करण्यात आले आहेत. आरबीआयने याबाबत कोणते नियम बदलले आहेत आणि त्याचा आपल्यावर काय परिणाम होईल, याची सविस्तर माहिती आपण या लेखात पाहूया.
Saving Bank Account
सेविंग खात्यातील मिनिमम बॅलन्सचे महत्त्व
सर्वसामान्य नागरिक आपल्या पैशांचे सुरक्षित व्यवस्थापन करण्यासाठी बँक खात्यांचा वापर करतात. परंतु, केवळ पैसे जमा करणे पुरेसे नाही, तर बँकेने ठरवलेली किमान शिल्लक रक्कम (Minimum Balance) देखील खात्यात असणे आवश्यक असते. ही रक्कम खात्यात नसल्यास, बँका खातेधारकांवर जुर्माना (Penalty) आकारतात. त्यामुळे, आपल्या बँक खात्यात किती रक्कम ठेवायची आहे, हे जाणून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
देशातील नामवंत बँका जसे की स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI), एचडीएफसी बँक (HDFC), पंजाब नॅशनल बँक (PNB) आणि आयसीआयसीआय बँक (ICICI) यांनी त्यांच्या खातेधारकांसाठी किमान शिल्लक रकमेसंदर्भात (Minimum Balance) विशिष्ट नियम लागू केले आहेत. चला, विविध बँकांचे हे नियम काय आहेत आणि ते आपल्या आर्थिक व्यवहारांवर कसे परिणाम करू शकतात, ते सविस्तरपणे समजून घेऊया.
प्रमुख बँकांचे मिनिमम बॅलन्स नियम ( Saving Bank Account New Rules)
१. स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI): एसबीआयमध्ये खाते असणाऱ्यांसाठी किमान बॅलन्सची रक्कम खात्याच्या प्रकारावर आणि भौगोलिक स्थानावर आधारित असते:
- महानगर / शहरी भाग: ₹3000
- लहान शहर: ₹2000
- ग्रामीण भाग: ₹1000
महत्त्वाचे: जर आपले खाते बीएसबीडीए (Basic Savings Bank Deposit Account – BSBDA) प्रकारात मोडत असेल, तर कोणताही मिनिमम बॅलन्स ठेवण्याची गरज नाही.
२. पंजाब नॅशनल बँक (PNB): पीएनबीमध्ये किमान बॅलन्स ठेवण्याच्या अटी स्थानानुसार भिन्न आहेत:
- शहरी / मेट्रो भाग: ₹2000
- ग्रामीण भाग: ₹1000
३. एचडीएफसी बँक (HDFC Bank): एचडीएफसी बँकेमध्ये किमान बॅलन्स ठेवण्याचे नियम खात्याच्या प्रकारावर आणि भौगोलिक स्थानावर अवलंबून असतात:
- मेट्रो / शहरी भाग: ₹10000
- अर्ध-शहरी / ग्रामीण भाग: ₹2500 – ₹5000
४. आयसीआयसीआय बँक (ICICI Bank): आयसीआयसीआय बँक देखील एचडीएफसी बँकेप्रमाणेच खात्याच्या स्थानावर आधारित किमान बॅलन्स ठरवते:
- महानगर / शहरी भाग: ₹10000
- अर्ध-शहरी भाग: ₹5000
- ग्रामीण भाग: ₹1000
Saving Bank Account Loan
किमान शिल्लक नसल्यास किती दंड आकारला जातो? (Saving Bank Account Minimum Balance)
जर आपल्या खात्यात अपेक्षित किमान शिल्लक रक्कम ठेवली गेली नाही, तर बँक काही प्रमाणात दंड (Penalty) आकारते. ही दंडाची रक्कम खात्यातील शिल्लक रकमेच्या कमतरतेवर आधारित असते आणि प्रत्येक बँकेचे दर वेगवेगळे असतात.
- माहिती: काही विशिष्ट खात्यांवर किंवा विशेष परिस्थितीत, बँका हे शुल्क माफ देखील करू शकतात.
- महत्त्वाचे: बीएसबीडीए (BSBDA) खात्यांवर कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही.
- सूचना: दंड आकारणीपूर्वी अनेक बँका खातेधारकांना एसएमएस (SMS) किंवा ईमेल (Email) द्वारे सूचना पाठवतात.
जर आपल्याकडे वर नमूद केलेल्या कोणत्याही बँकेचे खाते असेल, तर खात्यात किमान शिल्लक ठेवण्याची जबाबदारी आपली आहे. नियमितपणे बॅलन्स तपासणे आणि आवश्यक ती रक्कम खात्यात ठेवणे केवळ दंडापासून वाचवतेच, तर आपली आर्थिक शिस्त देखील वाढवते.
