प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना (PMFBY) अंतर्गत आता घरबसल्या विमा अर्ज करणे झाले सोपे
राज्यातील शेतकरी बंधूंसाठी एक अत्यंत आनंदाची आणि महत्त्वाची बातमी आहे! प्रधानमंत्री फसल बीमा योजनेअंतर्गत (PMFBY), खरीप हंगाम २०२५ साठी पीक विमा अर्जाची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. आता तुम्हाला पीक विमा भरण्यासाठी कोणत्याही सरकारी कार्यालयात किंवा एजंटकडे जाण्याची गरज नाही. कारण, तुम्ही तुमच्या स्मार्टफोनवरूनच अवघ्या दहा मिनिटांत ही संपूर्ण प्रक्रिया पूर्ण करू शकणार आहात. या नव्या डिजिटल पद्धतीमुळे शेतकऱ्यांचा वेळ आणि पैसा दोन्ही वाचणार आहे. हा सरकारी पुढाकार कृषी क्षेत्रातील डिजिटलायझेशनला मोठी बळकटी देत आहे.
Crop Insurance
डिजिटल युगातील शेती: ‘क्रॉप इन्श्योरन्स’ ॲपची ओळख
शासनाने शेतकऱ्यांच्या सोयीसाठी ‘क्रॉप इन्श्योरन्स’ (Crop Insurance) नावाचे अधिकृत मोबाइल ॲप्लिकेशन विकसित केले आहे.
- हे ॲप गुगल प्ले स्टोअरवर (Google Play Store) उपलब्ध आहे.
- DAC&FW या सरकारी संस्थेने त्याचा विकास केला आहे.
- शेतकरी बंधू हे ॲप आपल्या अँड्रॉइड स्मार्टफोनवर पूर्णपणे मोफत डाउनलोड करू शकतात.
- ॲपचे इंटरफेस अतिशय सोपे आणि वापरकर्ता-अनुकूल बनवले गेले आहे, ज्यामुळे तंत्रज्ञानाची फारशी माहिती नसलेले शेतकरीही सहजपणे या सुविधेचा लाभ घेऊ शकतील.
- हे ॲप कृषी सेवांचे डिजिटलायझेशन करण्याच्या सरकारी प्रयत्नाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
सोपी नोंदणी आणि लॉगिन प्रक्रिया ( Crop Insurance )
ॲप इन्स्टॉल केल्यानंतर शेतकऱ्यांना खालीलप्रमाणे नोंदणी किंवा लॉगिन करता येते:
- नवीन वापरकर्ते: सर्वप्रथम नोंदणी करावी लागेल, त्यासाठी मोबाइल नंबर आणि काही मूलभूत माहिती आवश्यक आहे.
- मागील वर्षांचे अर्जदार: मागील वर्षी या योजनेसाठी अर्ज केला असल्यास, त्याच मोबाइल नंबरने लॉगिन करता येते.
- सुरक्षितता: लॉगिन प्रक्रियेत ओटीपी व्हेरिफिकेशन (OTP Verification) आवश्यक आहे, ज्यामुळे सुरक्षिततेची खात्री होते.
- माहितीची उपलब्धता: एकदा लॉगिन झाल्यावर, शेतकऱ्यांची मागील वर्षाची माहिती आपोआप दिसून येते, ज्यामुळे त्यांना पुन्हा संपूर्ण माहिती भरण्याची आवश्यकता नसते.
- सिस्टीममध्ये डेटा सुरक्षितता आणि गोपनीयतेची पूर्ण काळजी घेतली गेली आहे.
योजनेची निवड आणि मूलभूत माहितीची नोंद( Crop Insurance )
लॉगिन झाल्यावर शेतकऱ्यांनी खालील माहिती निवडायची आणि भरायची आहे:
- ‘PMFBY Insurance’ पर्याय: या पर्यायावर क्लिक करा.
- राज्य आणि हंगाम: राज्य म्हणून ‘महाराष्ट्र’, हंगाम म्हणून ‘खरीप’, योजना म्हणून ‘PMFBY’ आणि वर्ष म्हणून ‘२०२५’ निवडा.
- बँक खात्याची माहिती: या टप्प्यात शेतकऱ्यांना त्यांच्या बँक खात्याची माहिती प्रविष्ट करावी लागते.
- जर त्यांचे खाते आधीपासून नोंदवले असेल, तर ते निवडता येते.
- नसल्यास, नवीन खाते जोडण्याची सुविधा उपलब्ध आहे.
- बँक खात्याची माहिती अचूक असणे आवश्यक आहे, कारण भविष्यात मिळणाऱ्या भरपाईची रक्कम याच खात्यात जमा होणार आहे.
वैयक्तिक आणि कौटुंबिक माहितीचे तपशील
पुढील टप्प्यात शेतकऱ्यांना त्यांची वैयक्तिक माहिती भरावी लागते:
- नावाचे तपशील: पासबुकनुसारचे नाव, आधार कार्डनुसारचे नाव.
- ओळख माहिती: आधार नंबर, मोबाइल नंबर, वय, लिंग, जात प्रवर्ग इत्यादी.
- शेतकरी प्रवर्गाची निवड:
- जमिनीचे मालक असल्यास ‘मालक’.
- इतरांना भाडेतत्त्वावर दिली असल्यास ‘हिस्सेदार’.
- भाडेतत्त्वावर घेतली असल्यास ‘भाडेकरू’.
- शेतकरी प्रकार: लहान, मध्यम किंवा मोठा शेतकरी अशी वर्गवारी करता येते.
- निवासी पत्ता: पिनकोड, जिल्हा, तालुका, ग्रामपंचायत इत्यादीसह संपूर्ण निवासी पत्ता नोंदवा.
- वारसदार माहिती: वारसदाराची माहिती देणे ऐच्छिक असले तरी ती देणे उत्तम मानले जाते.
पिकाची सविस्तर माहिती आणि क्षेत्राची नोंदणी ( Crop Insurance )
हा सर्वात महत्त्वाचा टप्पा आहे, जिथे शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमिनीचा आणि पिकाचा तपशील द्यावा लागतो:
- जमिनीचा तपशील: जिल्हा, तालुका, महसूल मंडळ, ग्रामपंचायत आणि गावाची निवड करा.
- पिकाचा प्रकार:
- एकच पीक असल्यास ‘वैयक्तिक’.
- मिश्र पिके असल्यास ‘मिश्र’ पर्याय निवडा.
- पिकाची माहिती: पिकाचे नाव, पेरणीची तारीख, सातबारावरील गट नंबर आणि आठ-अ वरील खाते क्रमांक अचूक भरा.
- विमा क्षेत्र: विमा काढायच्या क्षेत्राची माहिती हेक्टरमध्ये नोंदवा.
- या माहितीनुसार प्रीमियमची रक्कम आणि मिळणारी विमा रक्कम दिसून येते. या टप्प्यावरच भविष्यातील फायदे अवलंबून असतात.
आवश्यक कागदपत्रांचे अपलोडिंग
सर्व माहिती भरल्यानंतर खालील आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करण्याची पायरी येते:
- बँक पासबुक: बँक पासबुकच्या पहिल्या पानाचा किंवा रद्द केलेल्या चेकचा फोटो अनिवार्य आहे.
- जमिनीचे कागदपत्रे: सातबारा आणि आठ-अ उतारा हे ऐच्छिक आहेत परंतु अपलोड केल्यास फायदेशीर ठरतात.
- पीक पेरणीचा दाखला/स्वयंघोषणापत्र: हे देखील अपलोड करता येते.
- अपलोड स्वरूप: सर्व कागदपत्रे फोटो, PDF किंवा स्कॅन केलेल्या स्वरूपात अपलोड करता येतात.
- ॲपमध्ये थेट कॅमेऱ्याद्वारे फोटो काढण्याची सुविधा देखील उपलब्ध आहे.
- कागदपत्रांची गुणवत्ता चांगली असावी, जेणेकरून त्यातील माहिती स्पष्टपणे वाचता येईल.
पेमेंट आणि पॉलिसी प्राप्तीची अंतिम पायरी
सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर:
- अर्ज सबमिट करा: अर्ज सबमिट करा.
- पॉलिसी नंबर व प्रीमियम: यानंतर एक पॉलिसी नंबर तयार होतो आणि भरावयाच्या प्रीमियमची रक्कम दिसून येते.
- पेमेंट पर्याय: पेमेंट UPI, डेबिट कार्ड किंवा नेट बँकिंगद्वारे करता येते.
- पॉलिसी पावती: पेमेंट यशस्वी झाल्यावर पॉलिसीची पावती मिळते.
- ही पावती ‘माझी पॉलिसी’ या विभागातून कधीही डाउनलोड करता येते.
- शेतकऱ्यांनी ही पावती सुरक्षित ठेवावी, कारण भविष्यात हानी भरपाईसाठी ती आवश्यक असते.
- पेमेंट प्रक्रिया पूर्णपणे सुरक्षित असून सरकारी मान्यताप्राप्त पेमेंट गेटवे वापरले जाते.
या डिजिटल प्रक्रियेचे फायदे आणि महत्त्व ( Crop Insurance )
या डिजिटल प्रक्रियेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वपूर्ण फायदे होत आहेत:
- वेळेची बचत: सरकारी कार्यालयांमध्ये जाण्याचा आणि रांगेत उभे राहण्याचा वेळ वाचतो.
- प्रवासाचा खर्च वाचतो: अर्ज करण्यासाठी किंवा कागदपत्रे जमा करण्यासाठी प्रवास करावा लागत नाही.
- कागदी कामकाजात कमी गुंतवणूक: कागदी कामकाजाचे प्रमाण कमी होते.
- पारदर्शकता: संपूर्ण प्रक्रियेत अधिक पारदर्शकता येते.
- सोयीनुसार अर्ज: शेतकरी आता त्यांच्या सोयीनुसार कोणत्याही वेळी अर्ज करू शकतात.
- प्रशासनावरील ताण कमी: यामुळे सरकारी कार्यालयांवरील कामाचा ताण कमी होतो.
- भ्रष्टाचारावर नियंत्रण: तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे भ्रष्टाचारावर नियंत्रण येते.
- हा तंत्रज्ञानाच्या मदतीने कृषी सेवा शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्याचा एक उत्कृष्ट प्रयत्न आहे. भविष्यात इतर कृषी योजनांसाठीही अशी डिजिटल सुविधा उपलब्ध करून दिली जाण्याची शक्यता आहे.
अशाप्रकारे, आपण मोबाईलवरून पीक विमा कसा भरायचा याची सविस्तर माहिती पाहिली. ही प्रक्रिया शेतकऱ्यांसाठी खरोखरच क्रांतीकारक ठरू शकते. अधिक माहिती आणि नवीनतम अपडेट्ससाठी आमच्या व्हॉट्सअॅप व टेलिग्राम ग्रुपमध्ये सामील व्हा.
